Deze week suggereer ik dat Duitsland het stokje in Uruzgan na 2010 overneemt. Althans Nederland is slinks aan het lobbyen met een aardig maar ook weer doorzichtig opzetje de hete aardappel op het bordje van onze oosterbuur te flikkeren. De eerste stap is gezet op 14 december, jongsleden. Toen maakte minister Koenders van Ontwikkelingssamenwerking bekend dat de Duitse Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit GTZ de belangrijkste ontwikkelingsprojecten in Uruzgan krijgt toegewezen. De organisatie mag in drie jaar maar liefst 34 miljoen euro besteden aan de aanleg van wegen, aan landbouwontwikkeling en aan capaciteitsopbouw voor regionaal bestuur. Het is het hoogste bedrag (‘een subsidiebeschikking’) door Nederland gegeven ooit aan een niet-gouvermentele ontwikkelingsorganisatie, afgekort NGO, in Afghanistan. Voor een verhaal in Revu heb ik links er rechts gebeld en iedereen vond het een rare gang van zaken. Willem van der Put directeur van de gezondheidsorganisatie HealthNet, die al jaren actief is in gebieden getroffen door rampen en oorlogen: “Als je het netjes wil doen schrijf je een tender uit, zodat andere organisaties kunnen meedingen. Wij hebben in Uruzgan één project betaald gekregen van 200.000 euro voor gezondheidszorg en opleiding.” De Central Asia Development Group, de enige buitenlandse organisatie werkzaam in Uruzgan, is ook niks gevraagd. ”We zijn in Uruzgan de enige organisatie werkzaam buiten het hek. Wij hebben de expertise en de know how. GTZ heeft nog nooit een project uitgevoerd in het zeer onrustige zuiden.” Een Europeaan in Kabul werkzaam in ontwikkelingswerk zet vraagtekens of het bouwen van wegen, waarvoor GTZ tien miljoen euro krijgt, wel in goede handen is: “GTZ en infrastructuur is een grap, die hebben nog nooit een steen opgeraapt en weer neergelegd. De claim dat GTZ ervaring heeft met werk in de regio's en vooral met infrastructuur, Koenders noemde dat expliciet, klopt niet.”
Blijft de vraag waarom Nederland uitgerekend met deze Duitse instelling in zee gaat. En nu denk ik hardop: Speelt Nederland een lumineus spel om de Duitse regering van Angela Merkel troepen te laten sturen naar het gewelddadige zuiden, wat ze tot nu toe weigert? Tweede-Kamerlid en oud-diplomate Mariko Peters van Groen Links, zelf jarenlang werkzaam geweest in Afghanistan, zei me al eerder: “In het algemeen vind ik dat de ontwikkelingsprojecten te veel worden bepaald door de Nederlandse militaire strategie.” Een ontwikkelingswerker in Kabul over het paaien: “Het zou een strategische overweging kunnen zijn; door een Duitse instelling daar neer te zetten en aan gevaar bloot te stellen komt er een roep om bescherming die de Duitse militairen dwingt zich daar ook te vertonen. Wel een cynische gok met de veiligheid van GTZ personeel.”
HealthNet-directeur Willem van der Put: “Het lijkt er wel op. Kijk GTZ is natuurlijk een degelijke club. Ze zijn goed in politietraining wat Nederland niet in huis heeft. Maar 34 miljoen euro is zo’n groot bedrag dan steekt de verdenking de kop op dat iets Duitsland over de streep moet trekken troepen naar het zuiden te sturen.”