Weblog

Dilemma bij een Nazi-hek

zaterdag 04 februari 2012

 

Mag je een kleinzoon het oorlogsverleden van zijn grootvader aanwrijven? Deze vraag stelde ik me in de discussie rond de bouw van het Buchenwaldhek, het meest controversiële kunstwerk van Nederland. U weet wel: Twee rokende crematoriumschoorstenen met daartussen prikkeldraad als toegangspoort voor landgoed Groot Bentveld in Zandvoort. Uit onderzoek bleek dat de opa van koper Jack Bakker heulde met de Duitse bezetter.

Eerst de feiten: Deze Hendrik Bakker, geboren in 1902, werkte tussen 1940 en 1945 voor de Duitse Luftwaffe en de Duitse overheidsbouworganisatie Todt. Zo was hij aannemer bij camouflagewerken op het Noord-Franse vliegveld Couvron en die bij Venlo. Hij bouwde versperringsmuren en loopgraven in Zwijndrecht en Moerdijk, bunkers in Leiden, verrichtte sloopwerken op vliegveld Valkenburg en leverde materiaal, waaronder verf, aan voor Duitsland werkende firma’s. Er bestond geen verplichting, hij zocht opdrachten, zo leren de aanbestedingen. Volgens rekeningen die bewaard zijn gebleven in het Nationaal Archief bedroeg de totale omzet bijna een miljoen gulden, een enorm bedrag in die jaren. Ook blijkt uit het dossier dat grootvader Bakker stond ingeschreven als NSB-sympathisant met stamboeknummer D.13155. Na de oorlog zat H. Bakker anderhalf jaar wegens collaboratie vast. Ook legde de Zuiveringsraad van de Bouwindustrie hem een boete op van 10.000 gulden.

En dan de afweging: Alles wat met de Tweede Wereldoorlog is in Nederland altijd goed voor een stevige discussie. Zeker rond het Buchenwaldhek: Is er sprake van kunst of verheerlijking van de nazi’s? En dat in combinatie met het verleden van een foute opa van de koper. Moet je dat melden? Uiteraard heb ik er over nagedacht. En ik vind van wel. Zeker omdat 'het beeld' een overduidelijke verwijzing is naar de Tweede Wereldoorlog. Dan krijgt het iets wrangs.

Hoewel de bouwvergunning al op 11 juni 2010 is afgegeven brak de twist pas los na twee uitzendingen in het tv-programma De Wereld Draait Door, afgelopen december. Tegenstanders, waaronder buren en het CIDI, zagen in het kunstwerk een verwijzing naar het nazi-concentratiekamp Buchenwald. In het originele ontwerp zou namelijk op de bel de Latijnse vertaling ‘Ieder het zijne’ komen te staan. Deze tekst in het Duits ‘Jedem das Seine’ prijkte ook op de kamppoort. In Buchenwald dat tussen 1939 en 1945 bestond, kwamen ruim 56.000 mensen om het leven, onder wie bijna 500 Nederlandse joden en verzetslieden. De koper Jack Bakker (55) vond op zijn beurt dat het kunstwerk ontworpen door het Antwerpse ontwerphuis Studio Job ‘uit de context was gehaald door verkeerde, eenzijdige berichtgeving.’ Hij zou de bouw doorzetten.

Na enkele pogingen kreeg ik donderdagavond telefonisch contact met de Jack Bakker. Hij wist niks van het oorlogsverleden van zijn opa: 'U overvalt mij daarmee.' Ik heb geen reden om daar aan te twijfelen. Hij zei verder: 'U verdenkt mij er toch niet van dat deze denkbeelden op mij zijn overgeslagen? Als u een verband ziet tussen mij als verzamelaar van kunst en het verleden van mijn grootvader, dan moet u dat zelf weten. Ik heb niet de illusie dat ik me hiertegen kan verdedigen.' 

Dat bleek ook het geval. Vrijwel direct na publicatie van het artikel, afgelopen vrijdag in De Pers liet Jack Bakker, me weten af te zien van plaatsing. Dezelfde ochtend verspreidde hij een persbericht. ‘Zeer tot mijn spijt heb ik moeten constateren dat het wordt geassocieerd met zaken die ik niet heb gewenst toen ik opdracht gaf tot het maken van de poort.' Het artikel had hem in zijn ziel geraakt. Maar hoe stel je dan op als verslaggever? Ik vond niet als een moraalridder. Dus ik stuurde hem een email waarin ik schreef dat de afzegging van de bouw van het beeld waarschijnlijk een moeilijk besluit voor hem was. Maar wel het juiste. En moedig, omdat hij dat tot een dag ervoor niet van plan was. 'Ik begrijp dat mijn onderzoek over het verleden van uw grootvader pijnlijk is geweest, maar het maakt deel uit van mijn journalistieke werk. Het is niet de bedoeling dat ik u de foute stappen van uw opa verwijt.'

Bakker reageerde. Opgelucht is mijn inschatting: 'Dank u voor uw bericht. Ik heb begrip voor uw journalistieke werk. Ik waardeer uw opmerking dat je de kleinzoon nooit het oorlogsverleden van zijn grootvader mag aanwrijven. Ik was acht jaar oud toen mijn grootvader overleed en ik wil het verleden laten rusten.'

Burgemeester van Zandvoort Niek Meijer, die ik ook donderdag belde en toen geen reactie kon geven, noemde het besluit van Bakker vrijdag ‘een wijs gebaar naar de samenleving.’

En zo kwam op een correcte manier een einde aan de discussie rond de plaatsing van een ongelukkig 'kunstwerk'.


Hierbij het bewuste artikel met de WO2-gegevens Bizarre soap rond Buchenwaldhek in De Pers.

 

Labels: journalistiek 

Check Arnold Karskens

De 16 plus Boeken van Arnold

cover 2

2020. Voor verraders zou geen plaats zijn...(ism Cees van Hoore). Het ontluisterende verhaal over de vervolging van WO2-misdadigers in Nederland tussen 1945 en 2020. Bestel

Cover voor

2019. Alle pijn van de wereld. Een roman over oorlogsverslaggeving die de kern én de gevolgen van een goddelijke gekte blootlegt. Bestel

kleine cover zwart

2020/2019/2018/2017. Een opzienbarende verzameling van fouten, halve waarheden en hele misleidingen door de NOS. Gratis te lezen op de weblog.

S11chermafbeelding 2018-06-06 om 21.05.56 kopie

2018. Operatie laat niets in leven. (ism Henk Willem Smits) Het bizarre leven van Guus Kouwenhoven, Nederlands grootste oorlogsmisdadiger van de laatste decennia. Bestel

nepnieuws scan boek kopie

2018: Nepnieuws explosie. Desinformatie in de Nederlandse media (bijdrage). Bestel

Help, er staat een terrorist in de keuken - door Arnold Karskens

2016. Help, er staat een terrorist in mijn keuken - tips en overlevingslessen bij een terreuraanslag thuis, op het werk of op het terras. Bestel 

journalist-te-koop-arnold-karskens
2016: Journalist te koop, over de onafhankelijke journalistiek die zwaar onder druk staat. Hoe corrupt zijn onze media? Bestel.
 
boekzor
2014. Medeverantwoordelijkheid van de vader van Koningin Máxima bij honderden verdwijningen in Argentinië. Bestel.
 
boekcover2
2014. Hét overlevingshandboek voor gevaarlijke gebieden Bestel
 
2012. De jacht op Gestapo-man Klaas Carel Faber. Bestel
 

rebellen-met-een-reden

   
   

2009. Het verhaal van Nederlanders die vochten onder vreemde vlag. 

ak47_160x241

 

 

 

 

 

 
 
 
 
2007."Oorlog is goed voor slechte mensen" en 46 andere vlijmscherpe columns gepubliceerd in het veteranenblad CheckPoint van QV Uitgeverij!
 
geen_cent_spijt
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2006. Het verhaal over de grootste leverancier van grondstof voor gifgas aan Saddam Hoessein. Bestel

onze-man-in-bagdad

 
 

 

 

 

 

 

 

 

2003. Onze man in Bagdad. Dagboekaantekeningen uit een belegerde stad in maart & april 2003.

reizen-langs-de-frontlijn

 

 

 

 

 

 

 

 

2002. Een overlevingshandboek voor journalisten, hulpverleners en avonturiers.

pleisters-op-de-ogen

 

 

 

 

 

 

 

 

2001. Pleisters op de ogen, pleister op de mond. De geschiedenis van de Nederlandse oorlogsverslaggeving van Heiligerlee tot Kosovo.

berichten-van-het-front

 

 

 

 

 

 

 

 

1995. Autobiografische verhalen uit de oorlog.

 

Voor de volledige lijst zie KB.nl of Klik hier voor meer info over deze boeken